Blogopmaak

Aanpassen vleermuiswinterverblijf MOB-complex - Zeeland (2018)

Carlo Wijnen • 5 oktober 2018

In 2018 is de subsidieaanvraag, voor het verbeteren van zo'n twintigtal vleermuiswinterverblijven in N.O.-Brabant, door Brabants Landschap, Postcode Loterij en de Provincie Brabant gehonoreerd.

Onderstaand het verhaal over het aanpassen van het winterverblijf op het voormalig mobilisatiecomplex van Zeeland.


Opheffen van de mobilisatiecomplexen in Brabant  

Toen in 1990 het ijzeren gordijn tussen de voormalige USSR en het Westen opgeheven werd, werd in Nederland het idee geopperd om de militaire mobilisatiecomplexen te ontmantelen. Op diverse plekken in Brabant werden deze gesaneerd, zo ook in de bossen van Nistelrode, Reek en Zeeland. In 2010 werd er met deze operatie gestart. De diverse gebouwen werden veelal compleet afgebroken en zo werd het terrein teruggegeven aan de natuur. In Nistelrode en Reek is er in verband met de aanwezige vleermuizen een mitigatieplan opgezet. Diverse vleermuiskasten werden aan bomen opgehangen om de vleermuizen van een dagverblijf te voorzien. Deze kasten worden sindsdien twee-wekelijks gecontroleerd door leden van de Vleermuiswerkgroep Noord Brabant. Op elk van deze twee locaties is er één gebouw blijven staan dat dienstdoet als 'droog' vleermuiswinterverblijf (speciaal voor gewone dwergvleermuizen en gewone grootoorvleermuizen) en deze wordt iedere winter door de Vleermuiswerkgroep Noord Brabant geteld op aanwezige vleermuizen. Zowel op MOB Reek als Zeeland ligt er een grote betonnen bluskelder.


Van bluskelder naar vleermuiswinterverblijf 
Doordat de MOB's in een bosrijk gebied gevestigd waren, was er een bluskelder om de militaire voertuigen snel tegen brand te kunnen beschermen. Dit zijn waterdichte betonnen cilindervormige kelders die door Defensie/DLG zijn aangepast tot 'natte' vleermuiswinterverblijven.

Door handig gebruik te maken van diverse gebakken steenachtige materialen zijn er muurtjes met diverse wegkruipplekken gerealiseerd voor de vleermuizen. In 2015 is er een laagje water aangebracht in de bluskelder van Reek omdat de ruimte te droog bleek.


Hufterproof afsluiten van vleermuiswinterverblijf vaak noodzakelijk
Omdat de meeste vleermuiswinterverblijven zich op afgelegen plekken in de natuur bevinden is het vaak nodig om de toegangen tot het winterverblijf goed te beveiligen tegen ongewenste insluipers. Bij het MOB-complex van Zeeland is dit niet anders gebleken. Doordat de toegang diverse keren door onverlaten was geforceerd hebben we uiteindelijk een zware betonnen Stelconplaat op de personen-ingang gelegd. Terwijl vleermuizen wel gewoon via de invliegopening het winterverblijf in konden, was er voor ons wintertellers geen mogelijkheid meer. Dat is aangepast medio 2018. De originele invliegopening is groter gemaakt zodat er een personen-ingang ontstond. Door een stalen frame te lassen en hier een stalen hufterproof deur met invliegopening in terug te plaatsen konden de vleermuizen nagenoeg dezelfde toegangsplek gebruiken.


Succes!
In de winter van 2018/2019 betraden we het vleermuiswinterverblijf voor de eerste keer na de aanpassing. Er zaten 18 gewone grootoorvleermuizen in het winterverblijf. Deze dieren hebben al die jaren gebruik kunnen maken van deze ruimte; er was voor hen niet veel veranderd. De gewone grootoorvleermuis is ook vaak de eerste soort die je aantreft bij een nieuw winterverblijf; een echte pionier.

De winter van 2021/2022 had een verassing voor ons in petto; we telden 23 gewone grootoren en ook de eerste 3 Franjestaarten werden vastgelegd, maar 2022/2023 was zelfs nog beter! We telden 22 grootoren, 4 Franjestaarten en de eerste 3 Watervleermuizen! Watervleermuizen zijn erg conservatief in hun keuze voor een winterverblijf.


Verdere aanpassingen staan op til.

In de aankomende jaren gaan we dit winterverblijf verder aanpassen met meer muurtjes en wegkruipplekken. We moeten immers zorgen dat we de groei in aantallen kunnen blijven faciliteren.


Kijk in alle projecten om alle daarin gedeelde tips&tricks te lezen voor het beste resultaat!

door Henk de Wit / Carlo Wijnen 30 januari 2025
Op zaterdagochtend 18 oktober 2015 om 10 uur vertrokken we, Hans en Henk de Wit, richting de biologische tuinderij De Twee Linden in de Reek alwaar Carlo Wijnen en Kell Eradus ons stonden op te wachten. Achter de auto een aanhangwagen met daarin een leeg 1.000 liter vat en een grote hoeveelheid waterslangen. Deze methode was een idee van Gerrit Staal nadat we tevergeefs een aantal boeren hadden benaderd om met de tractor en een schone gierton het water in de kelder te laten lopen. Ook de lokale brandweer zag het niet zitten om ons te helpen. Te ver weg. Toen kwam Gerrit met het idee van de tank. Opgelost zo dachten we. Een eenvoudige oplossing die we ook nog geheel zelf in eigen beheer konden uitvoeren. Om niet een groot aantal kilometers met 1.000 liter water te hoeven rijden, zouden we het 1.000 liter vat bij Kell op de tuinderij vullen met grondwater en dan richting de Vleermuiskelder gaan op het voormalige MOB complex te Schaijk. Slangen uitleggen, onze slangen en een stuk van Carlo waren lang genoeg om bij de kelder te komen. Na een half uurtje was alles aangesloten en kon het vullen van de kelder beginnen. Kraan open en vullen maar. Snel kwamen we er echter achter dat het toch wel erg langzaam ging. Slang nagelopen en een tweetal lekken verholpen maar nog steeds ging het heel erg langzaam. Na 2,5 uur hadden we 300 liter in de kelder. Dat schoot niet op. De weerstand van de lange slang was blijkbaar te hoog. Goede raad was duur. Echter aan de creativiteit van Carlo komt geen eind: "Ik heb thuis een compressor staan waarmee we luchtdruk op de tank kunnen zetten zodat het sneller zal gaan." Carlo z'n buurman had een aggregaat, zo wist hij, en hup het probleem leek opgelost. Carlo naar huis met de deksel van de tank (daar moest een luchtaansluiting op komen) om de aggregaat en de compressor op te halen. Na een half uurtje was hij terug. Hij had alles bij zich en het deksel was voorzien van een fraaie luchtaansluiting. Alles aangesloten en de aggregaat gestart. Stekker van de compressor in het stopcontact en oeps... aggregaat uit. Opnieuw gestart, stekker er in en oeps... aggregaat uit. Even kijken op de vermogensplaatjes van aggregaat en compressor. Resultaat: Compressor neemt meer vermogen dan aggregaat kan leveren. Even niet aan gedacht. Wat nu? Carlo: "Ik heb nog een kleine waterpomp en als we die tussen de slang en de 1.000 liter tank monteren, kunnen we m.b.v. de aggregaat de tank leeg pompen in de kelder." Carlo weer in de auto naar huis om de pomp en materiaal om de pomp te kunnen monteren, op te halen. Na een tijdje Carlo weer terug. Pomp geplaatst, aggregaat gestart, pomp loopt even en oeps... aggregaat valt uit. U raadt het al: ook de pomp nam te veel stroom op zodra deze water verpompte. Wat nu. Hans had de oplossing: "Ik heb thuis een kleine compressor die op het stopcontact van de auto kan werken waarmee we luchtdruk op de tank kunnen zetten." Hans naar Nuland met de tankdeksel (moest geschikt gemaakt worden voor de kleine compressor aansluiting) om de compressor te halen. Wij wachten. Toen kwam Carlo met het idee om aan de buurman te vragen of we zijn elektroaansluiting zouden mogen gebruiken zodat we de pomp van Carlo toch nog zouden kunnen gebruiken. Naar de buurman: Niet thuis. Weer wachten. Kell: "Als we nu eens een grotere aggregaat bij Kennes huren, dan kunnen we de pomp toch gebruiken. Met meer vermogen moet dat lukken." Fa. Kennes gebeld met de vraag of ze een aggregaat hadden die groot genoeg was om de pomp van stroom te voorzien en wat de kosten waren. Dat laatste viel wel mee. Kennes had een aggregaat die groot genoeg was. Kell en Carlo met de bus naar Uden om de aggregaat op te halen. Drie kwartier later waren ze terug. Pomp weer aangesloten aan de tank, aggregaat gestart en stekker van de pomp er in. Alles draaide perfect. 25 minuten later was de tank leeg en stond er een klein plasje water in de kelder, maar dat was bij lange na niet genoeg. Watertank uit de aanhanger gehaald en in Kell z'n bus geplaatst (niemand kon de aanhanger trekken daar Carlo en Kell geen trekhaak hadden en Hans naar Nuland was) en naar de tuinderij om het vat te vullen. Weer terug, tank aangesloten en pompen maar. Half uurtje later tank leeg en 5 tot 6 cm water in de kelder. Vonden we nog niet genoeg. Weer terug naar de tuinderij en weer 1.000 liter in de tank gedaan. Kwartier later weer terug bij het MOB complex en een half uurtje later was de tank weer leeg en 11,5 cm water in de kelder. Ook Hans was inmiddels terug, alles geprepareerd maar dat hadden we niet meer nodig. De kelder had flink wat water en het was inmiddels half 5 en voor 5 uur moest de aggregaat retour naar Fa. Kennes. Snel aggregaat retour door Kell en slangen opruimen. Tank terug in de aanhanger en nog effe na kletsen. We waren allen zeer gelukkig en voldaan over het uiteindelijke resultaat. Flink wat water in de kelder (inmiddels hingen de condens druppels al aan de zolder) en daar was het toch allemaal om te doen. We weten nu wel voor de volgende keer hoe het moet en het zal dan een stuk sneller gaan. Resultaat uiteindelijk dus geheel volgens wens, maar een makkie zoals gedacht? Nee niet echt. Wel een leuke zaterdag gehad. Kijk in alle projecten om alle daarin gedeelde tips&tricks te lezen voor het beste resultaat! *Dit (ietwat aangepaste) stuk tekst verscheen eerder op de site van Vleermuiswerkgroep Noord Brabant (VLMWGNB) https://www.vleermuizeninbrabant.nl/56-even-wat-water-in-een-vleermuiskelder-zetten
door Carlo Wijnen 30 januari 2025
‘Alle goede bedoelingen ten spijt; er worden regelmatig nieuwe winterverblijven gemaakt, maar een enkele wordt ook zo afgewerkt dat er ook echt vleermuizen kunnen hangen.’
door Carlo Wijnen 27 januari 2025
Jarenlange wens gaat in vervulling.
door Carlo Wijnen 26 augustus 2024
Opwaarderen van oude ijskelder
door Carlo Wijnen 27 december 2023
Twee functies binnen één gebouw 
door Carlo Wijnen 21 december 2023
Vleermuiskasten zonder vogels?
door Carlo Wijnen 14 maart 2023
Verbouwing van een in potentie goed winterverblijf
door Carlo Wijnen 20 december 2022
Vleermuisvliegkooi voor het uitwennen van opgevangen dieren
door Carlo Wijnen 7 december 2021
Een voorbeeldproject met allerlei praktische oplossingen voor vleermuizen
door Carlo Wijnen 18 november 2021
Gebruik van juiste materialen is mede bepalend bij succes
Meer posts
Share by: