Twee functies perfect gecombineerd in één gebouw

Nieuw vleermuiswinterverblijf in De Maashorst Waarom een tweede winterverblijf? In onze regio ligt het grootste aaneengesloten natuurgebied van Noord-Brabant: De Maashorst . Ruim 3.500 hectare aan prachtige natuur, maar tot voor kort slechts één vleermuiswinterverblijf. Dat kon natuurlijk beter. Ook de gemeente Maashorst dacht daar zo over. Daarom is in oktober 2024 gestart met de ontwikkeling van een tweede winterverblijf. Samen met bouwkundig tekenaar Paul van Hout hebben we een doordacht ontwerp gemaakt. In april 2025 ging de eerste schop in de grond. Door het nieuwe verblijf vlak bij het bestaande winterverblijf te bouwen ontstaat clustering. Dit vergroot de kans dat vleermuizen het nieuwe verblijf snel ontdekken. Bovendien groeit een cluster vaak harder dan twee losse locaties: 1 + 1 = 3 . Constructie en inpassing in het landschap Het nieuwe winterverblijf meet 9 × 6 meter en heeft een binnenhoogte van 2 meter . De fundering bestaat uit Stelconplaten die direct in het zandbed liggen, wat uitstekend werkt op droge zandgronden. Het hele gebouw ligt 75 centimeter onder maaiveldhoogte . Daardoor valt het niet op in het landschap en ontstaat in de winter een dun laagje water op de bodem. Dat houdt (bos)muizen buiten. De vleermuisingang is op het oosten gericht, zodat er geen direct zonlicht naar binnen valt en de natuurlijke winterkou bewaard blijft. Hufterproof en klimaatgericht ontwerp De dieren vliegen via een traliewerk van steigerbuizen door een gangetje naar de Cortenstalen toegangsdeur . Zowel deur als kozijn zijn van staal en blijven daardoor ook in vochtige wintermaanden goed te openen — iets wat bij houten deuren vaak misgaat. Om vandalisme te voorkomen zijn de stalen steigerbuizen gevuld met grit . Dit breekt een metaalslijpschijf zodra men zou proberen ze door te slijpen. In de deur zitten onderaan perforaties die zorgen voor een lichte luchtstroom, wat gunstig is voor het binnenklimaat. De invliegopening is 35 mm hoog, zodat marters niet naar binnen kunnen. Metselwerk dat microklimaten creëert Het metselwerk bestaat uit poreuze handvorm waalsteen formaat in zes varianten met elk een andere porositeit. Hardere stenen nemen minder vocht op dan zachtere. Door de stenen te mixen en her en der de stootvoeg weg te laten, ontstaan microklimaatjes die vleermuizen kunnen kiezen naar hun voorkeur. We vermijden stenen die nauwelijks vocht bufferen, zoals: Straatklinkers Betonstenen (zoals BIA-blokken) Poriso Kalkzandsteen Het metselwerk is steens uitgevoerd. Ook de binnenwanden zijn steens gemetseld, zodat vleermuizen in de open stootvoegen kunnen wegkruipen zonder in tocht te hangen. In totaal zijn er ongeveer 1200 open stootvoegen aangebracht over de volledige hoogte van de muren, wat zorgt voor veel variatie in temperatuur en luchtvochtigheid. Binnenwanden en klimaatdorpels creëren aparte compartimenten die elk hun eigen microklimaat hebben. Zo bufferen ruimtes met hogere dorpels meer warme lucht. (Zie onze andere projecten voor meer uitleg.) Plafond met duizenden wegkruipplaatsen Op het metselwerk liggen stroroosters . Deze vormen een sterk plafond en bieden ongeveer 1800 wegkruipplaatsen . Om te voorkomen dat er zand door de roosters valt, liggen er gebruikte stoeptegels op de openingen. We raden antiworteldoek af — geen plastic in de grond. Tussen de betonplaten ontstaan natuurlijke kieren, die door hun schuine kanten mooie wegkruipplekken vormen. Maar deze kieren kunnen ook toegangen worden voor gravende dieren. Daarom sluiten we deze altijd; (bos)muizen kunnen slapende vleermuizen aanvreten. Extra variatie door een verborgen ‘schoorsteen’ Een opgemetselde ‘schoorsteen’, volledig verborgen in het zandbed, zorgt voor nóg meer variatie in wegkruipmogelijkheden. Door zijn ligging heeft deze opbouw een ander klimaat dan de rest van het verblijf. Het zandbed boven het verblijf is 1 meter dik , wat bijdraagt aan een stabiele binnentemperatuur gedurende het hele winterseizoen. Klaar voor de toekomst Met deze nieuwbouw krijgt De Maashorst eindelijk de capaciteit die past bij zo’n groot natuurgebied. Door clustering, klimaatbewuste bouw en duizenden wegkruipplaatsen verwachten we dat de populatie overwinterende vleermuizen hier de komende jaren sterk zal groeien. Bekijk al onze projecten voor praktische tips en voorbeelden van wat wel en niet werkt.

Herstel en opwaardering van de ijskelder op Landgoed Coudewater (Rosmalen)

Opwaardering van een potentieel sterk winterverblijf

Vleermuiskasten zonder vogels?

Toegankelijk willen maken voor wintertellingen en uiteindelijk flink vergroten...

Een voorbeeldproject met allerlei praktische oplossingen voor vleermuizen

Gebruik van juiste materialen is mede bepalend voor succes

Ombouwen duikclubkantine tot vleermuiswinterverblijf

Dit vleermuiswinterverblijf is in 2010 gerealiseerd, tegelijk met het natuurlijk inrichten van de Kraaijenbergse Plassen .